Đặc trưng kiến trúc nhà ở Nhật Bản hiện đại & Truyền thống

Kiến trúc nhà ở Nhật Bản ngày nay ảnh hưởng nhiều bởi Bắc Âu, cùng những tinh hoa của kiến trúc Đông Á đặc biệt là Trung Quốc đã tạo nên một nét độc đáo trong phong cách thiết kế đương thời. Nhà ở Nhật Bản hiện đại đề cao sự tối giản, sang trọng và tinh tế, còn với nhà ở truyền thống ở Nhật ta lại thấy vẻ đẹp của sự hoài cổ, yên bình với những thiết kế thủ công có phần cầu kì hơn. Hãy cùng tìm hiểu về kiến trúc Nhật Bản hiện đại và truyển thống để thấy được những dấu ấn kiến trúc và con người Nhật Bản qua từng giai đoạn lịch sử.

Nét đặc trưng trong kiến trúc nhà ở truyền thống Nhật Bản

Trước đây, những ngôi nhà ở truyền thống của Nhật Bản chủ yếu được xây dựng bằng gỗ và các vật liệu tự nhiên cơ bản như: giấy, rơm, đất sét,... Người Nhật xưa luôn chuộng không gian yên tĩnh, sự hoài cổ bởi vậy mà nhà ở thời điểm lúc bấy giờ cũng mang những đặc trưng thường thấy, có thể kể đến như:

Shoji

Hình ảnh Shoji sử dụng trong nhà ở kiến trúc truyền thống ở Nhật

Khi thiết kế nhà người Nhật không sử dụng kính mà dùng Shoji. Shoji được dùng để làm cửa ra vào, cửa sổ hoặc vách ngăn cách phòng, tuỳ thuộc vào mục đích sử dụng mà người ta sử dụng các tấm mờ hoặc trong suốt trên một khung lưới. Trong trường hợp làm cửa thì chúng sẽ được làm bằng giấy mờ, còn khi làm cửa sổ người ta thường sử dụng kết hợp các tấm trong suốt để tối ưu được ánh sáng tự nhiên từ bên ngoài. Shoji rất nhẹ cũng chính vì thế mà chúng rất dễ di chuyển và tháo rời.

Fusuma

Fusuma - đặc trưng kiến trúc nhà ở Nhật Bản truyền thống

Fusuma là các tấm hình chữ nhật thẳng đứng đóng vai trò như cửa ra vào, có thể trượt từ bên này sang bên kia, đôi khi còn được dùng như bức tường ngăn các phòng với nhau. Nhờ vậy mà tối ưu được diện tích phòng, đồng thời sự ra vào các căn phòng trở nên linh hoạt, dễ dàng và tiện lợi hơn.

Wagoya

Wagoya - Nét đặc trưng của kiến trúc nhà ở Nhật truyền thống

Wagoya hay nói cách khác là khung gỗ truyền thống, là thiết kế bao gồm cột trụ và các xà ngang dùng để làm khung cho phần mái nhà thêm chắc chắn. Đây là sự phát triển vượt bậc về kĩ thuật làm mộc của người Nhật giúp gia cố phần mái nhà.

Engawa

Engawa - Nét đặc trưng của kiến trúc Nhật truyền thống

Engawa được biết đến là một dải viền của lát gạch, bao quanh xung quanh các phòng, bên ngoài của toà nhà, bên cạnh đó nó còn được sử dụng như một mái hiên. Ngoài ra đây còn là lớp ngăn cách giữa cửa Shoji và cửa chớp bão bên ngoài để bảo vệ ngôi nhà khỏi ảnh hưởng của môi trường bên ngoài .

Ranma

Hình ảnh Rama - Một nét đặc trưng truyền thống trong thiết kế nhà ở Nhật

Trong kiến trúc Nhật Bản, Rama là những tấm gỗ phía bên trên Shoji hoặc Fusuma. Chúng thường được chạm khắc rất tỉ mỉ và có vai trò vô cùng quan trọng trong căn nhà bởi Rama  không chỉ là vật trang trí tinh xảo mà còn có chức năng dẫn ánh sáng tự nhiên từ bên ngoài vào trong căn phòng. 

Tokonoma

Tokonoma - Đặc trưng tiêu biểu trong phong cách kiến trúc nhà ở Nhật Bản

Tokonoma là một không gian âm tường trong phòng khách, đây cũng chính là nơi trưng bày những đồ nghệ thuật như là tranh thư pháp, tranh cuộn, Bonsai, Shodo, hay Ikebana…của chủ nhà. Khi tiếp khách trước Tokonoma khách và chủ nhà bắt buộc phải tuân theo một số quy tắc về ứng xử và nghi thức. Ví dụ, khi khách đến chơi nhà, để thể hiện sự khiêm tốn của mình chủ nhà sẽ mời khách ngồi ở vị trí gần Tokonoma và quay lưng lại phía nó để trò chuyện. 

Amado

Amado trong căn nhà kiến trúc Nhật Bản truyền thống

Amado còn được gọi là những cánh cửa chớp bão được dùng để bao bọc ngôi nhà tránh những tác nhân từ bên ngoài như bão lũ, động đất,... Với thiết kế gồm 2 tấm ván chất liệu bằng gỗ hoặc kim loại chúng có thể giúp cho căn phòng, ngôi nhà an toàn và bảo mật hơn. Một điều đặc biệt nữa là chúng có thể biến đổi hoàn toàn vẻ bề ngoài của ngôi nhà, ban ngày cửa mở ta có thể thấy sự thông thoáng, sáng sủa còn khi màn đêm buông xuống Amado đóng lại căn nhà như một chiếc hộp được bao quanh bởi bức tường và ván gỗ. 

Genka

Genka - Lối vào chính của nhà Nhật Bản truyền thống

Genka là lối vào chính của căn nhà, có những bậc tam cấp nơi để giày dép bên ngoài. Thông thường sẽ có một tủ giày để bên cạnh khu vực này. Genkan thường được thiết kế khá rộng rãi để khách có thể đứng lại để tháo giày dép trước khi bước vào nhà. Theo phong tục của người Nhật, việc đi giày dép vào trong nhà là một hành động thiếu tôn trọng.

Tatami

Tấm thảm trải sàn truyền thống Tatami

Tatami được dùng để lát sàn nhà truyền thống của Nhật. Những căn phòng lát sàn bằng Tatami còn được gọi là Phòng Tatami. Thông thường người ta thường xếp chặt các tấm nệm hình chữ nhật có kích cỡ bằng nhau để tạo thành một tấm thảm lớn. Tatami được coi là một nét đẹp văn hoá truyền thống của người Nhật từ xa xưa với phong tục ngồi và ngủ trên sàn nhà. Với chất liệu bằng rơm, Tatami đem lại cảm giác mềm mại, dễ chịu cho con người khi đứng hoặc ngồi trên đó.

Chabudai

Hình ảnh Chabudai - Nét đặc trưng của nội thất Nhật

Chabudai là một chiếc bàn chân ngắn được sử dụng trong các ngôi nhà truyền thống của Nhật. Chúng thường được đặt lên những tấm thảm mềm Tatami và mọi người ngồi trong chiếc bàn đó sẽ ngồi lên Zabuton hoặc ngồi trực tiếp lên Tatami chứ không sử dụng ghế. Điều đặc biệt của Chabudai là chân gấp rất linh hoạt, có thể di chuyển hay cất giữ một cách dễ dàng. Chính vì vậy mà chúng được dùng trong nhiều mục đích khác nhau, từ bàn học, bàn làm việc cho tới bàn ăn,... 

Zabuton

Hình ảnh Zabuton - Đặc trưng của đất nước Nhật Bản

Zabuton là tấm đệm ngồi mỏng thường được sử dụng để ngồi trên sàn hoặc cũng có khi được dùng làm đệm cho ghế để tạo sự thoải mái, dễ chịu khi ngồi. Sử dụng Zabuton từ lâu đã trở thành thói quen của người Nhật Bản và đi vào nhiều khía cạnh của nền văn hoá.

Kotatsu

Kotatsu - Một đặc trưng không thể thiết trong nhà ở Nhật Bản

Kotatsu là một khung bàn thấp bằng gỗ được phủ bằng nệm hoặc chăn dày, trên đó có một mặt bàn. Bên dưới được trang bị một nguồn điện tích hợp sẵn dùng để sưởi ấm. Trong những ngày mùa đông giá rét ở Nhật người ta thường quây quần bên Kotasu để cùng sưởi ấm chân, thư giãn, dùng bữa, trò chuyện,... 

Kamidana

Bàn thờ Kamidana

Kamidana dùng để chỉ bàn thờ nhỏ được dùng để cúng bái, thờ phụng Kami thần đạo và tưởng nhớ những người thân đã mất trong gia đình. Ở Nhật người ta thường thắp hương vào mỗi buổi sáng và dâng những vật may mắn, thực phẩm (trái cây, gạo, nước, bánh, …) 

Ofuro

Bồn tắm Nhật Bản truyền thống - Ofuro

Ofuro là bồn tắm truyền thống ở đất nước hoa anh đào, bồn tắm thường được đặt ở nơi riêng, tách biệt nhà vệ sinh và có phòng thay đồ ở bên cạnh. Chúng được thiết kế nhỏ và cao để chứa được một lượng nước lớn. Theo phong tục của người Nhật, trước khi bước vào bồn tắm cần phải tắm sạch sẽ ở một khu riêng biệt sau đó mới được ngâm mình vào bồn tắm để thư giãn. 

Irori

Bếp lò truyền thống Irori

Irori là một lò sưởi ltruyền thống tại Nhật Bản được dùng để sưởi ấm nhà và nấu nướng. Chúng bao gồm một cái hố vuông có lót đá và được trang bị một cái móc cố định còn được gọi là jizaikagi để thực hiện các thao tác điều chỉnh như nâng hoặc hạ nồi, được dùng vừa để nấu nướng vừa dùng để sưởi ấm căn phòng. 

Sudare

Hình ảnh Sudare trong nhà ở Nhật Bản truyền thống

Sudare dùng để chỉ chiếc mành, được tạo bởi thanh ngang trang trí bằng gỗ, tre, hoặc các vật liệu tự nhiên khác được đan lại với nhau bằng sợi dây. Chúng thường được sử dụng để che chắn hiên và các khoảng hở khác trong nhà để tránh các yếu tố từ bên ngoài như nắng, mưa hay côn trùng bay vào nhà. Chính vì vậy mà chúng thường được sử dụng vào mùa xuân và mùa hè nhằm cho những làn gió mát thổi qua và ngăn ánh mặt trời chói chang bên ngoài.

Byobu

Hình ảnh Byobu Nhật Bản

Byobu là cửa gấp Nhật Bản thường được sử dụng rất phổ biến ở những ngôi nhà kiểu Nhật. Với thiết kế tinh xảo, nghệ thuật, Byobu không chỉ giữ vai trò là vật phân vùng cho những khu vực riêng tư như nhà tắm, phòng ngủ mà còn là một vật trang trí giúp cho những nơi riêng tư trở nên đẹp hơn. 

Kiến trúc nhà ở hiện đại Nhật bản - Truyền cảm hứng cho chủ nghĩa tối giản

Kiến trúc nhà ở Nhật Bản hiện đại là một sáng tạo đặc biệt của người Nhật, kết tinh từ sự hoài cổ của phong cách truyền thống cùng sự tối tân của kiến trúc Nhật Bản hiện đại, mang lại cảm giác sang trọng, tinh tế và tối giản. Dù là trong quá khứ hay ở hiện tại thì phong cách nhà ở của người Nhật vẫn để lại dấu ấn khó phai bởi thiết kế tự nhiên, tinh tế, điều này đã tạo cảm hứng mạnh mẽ cho chủ nghĩa tối giản của người Nhật. 

Màu sắc trung tính, gam màu tự nhiên

Kiến trúc nhà ở Nhật Bản hiện đại ngày nay luôn mang trong mình sự tinh tế khiến bất kì ai cũng phải ngưỡng mộ, đặc biệt là sự tinh tế trong màu sắc. Thay vì chú trọng vào màu sắc nổi bật như phương Tây, người Nhật lại tập trung vào những gam màu không quá nổi bật trong không gian. Họ thường lựa chọn những gam màu tự nhiên, màu trầm hoặc trung tính để mang đến một không gian trang nhã, ấm cúng và có phần thân thiện hơn. Ngoài ra hình khối và đường nét thiết kế cũng là điểm rất được chú trọng.

Màu sắc trang nhã đặc trưng trong kiến trúc nhà ở hiện đại Nhật Bản

Hệ thống cửa lớn

Ở mọi thiết kế của người Nhật đều hướng về thiên nhiên, họ luôn mong muốn có được cuộc sống bình yên, hoà hợp với thiên nhiên. Vì lẽ đó họ dùng những khung cửa sổ có kích thước lớn để tối ưu được ánh sáng và gió tự nhiên vào trong nhà, đồng thời cũng khiến cho không gian được rộng mở và thoáng đãng hơn. Trước kia người Nhật chuộng khung cửa hình tròn và kích thước khá nhỏ, tuy nhiên sau này cửa sổ khung vuông hay khung chữ nhật lại được ưa chuộng hơn hẳn bởi tính thẩm mỹ cao và sự tiện nghi.

Nhà ở Nhật Bản hiện đại với cửa sổ lớn

Vật liệu nội thất bằng gỗ

Dù là kiến trúc nhà ở hiện đại hay truyền thống ta vẫn thấy một nét đặc trưng đó là sử dụng gỗ trong mọi thiết kế. Tuy nhiên, ở phong cách kiến trúc hiện đại người Nhật không sử dụng những bức tường Fusuma như kiến trúc truyền thống mà thay vào đó là sử dụng gỗ cho tường, trần, nội thất mỏng nhẹ vừa để gìn giữ nét đẹp truyền thống vừa mang lại cảm giác mới lạ và sự hài hoà với thiên nhiên trong không gian sống.

Nội thất bằng gỗ - Đặc trưng của kiến trúc Nhật hiện đại

Không gian xanh

Một điểm nổi bật nhất mà ở kiến trúc truyền thống hay hiện đại ta đều bắt gặp đó là người Nhật vẫn luôn dành cho mình một góc nhỏ để tạo không gian xanh. Đây có thể là một góc sân vườn ngoài trời, trong nhà hay thậm chí là những chậu cây xanh nhỏ xinh được đặt ngay ngắn... tất cả đều góp phần tạo nên không gian sống lý tưởng, tạo cảm giác thoáng mát và thân thiện hơn bao giờ hết.

Không gian xanh được nhìn từ phòng khách mang đậm phong cách người Nhật

Tạm kết

Không cầu kì, hoa lệ như Châu Âu, kiến trúc Nhật hướng tới chủ nghĩa tối giản, tiện nghi và tinh tế như chính con người nơi đây. Nét đẹp ấy là sự khác biệt lớn nhất tạo nên giá trị, vẻ đẹp riêng trong mọi thiết kế. Kiến trúc nhà ở Nhật Bản hiện đại kế thừa tinh hoa của truyền thống và sự cách tân, sáng tạo của con người thời đại mới từ đó tạo nên một phong cách kiến trúc sang trọng, độc đáo và vô cùng tinh tế. Sự tinh tế đó không chỉ được nhìn thấy bằng mắt, mà còn cần cảm nhận bằng tất cả các giác quan…