Kiến trúc Trung Quốc hiện đại: Tinh hoa của truyền thống & phương tây

Kiến trúc Trung Quốc hiện đại mang đậm tinh hoa văn hoá Á Đông với những công trình kiến trúc đồ sộ, tinh tế được kế thừa từ nét độc đáo của nền kiến trúc các quốc gia phương Tây. Tuy nhiên, về cơ bản kiến trúc Trung Hoa hiện đại vẫn lưu giữ được những nét truyền thống, tức là kết hợp giữa cái cổ xưa và đương đại để tạo nên những công trình kiến trúc vô cùng độc đáo.

Các giai đoạn phát triển của kiến trúc hiện đại Trung Quốc

Kiến trúc Trung Quốc hiện đại trải qua bốn giai đoạn từ khi được manh nha giữa thế kỷ 19 cho đến nay, trải qua biết bao chặng đường lịch sử với nhiều tác động từ bên trong lẫn bên ngoài, kiến trúc Trung Quốc đã có sự pha trộn nét truyền thống với nét hiện đại vô cùng tinh tế. 

Thiên Đàn - Công trình kiến trúc cổ đại Trung Hoa

Phong cách kiến trúc kết hợp

Kể từ khi diễn ra cuộc chiến tranh nha phiến vào những năm 40 của thế kỷ 19, kiến trúc Trung Quốc bắt đầu có sự kết hợp phong cách truyền thống với đặc điểm kiến trúc phương Tây. Các yếu tố truyền thống được hình thành từ thời nhà Minh (1368 - 1644) và được thừa kế bởi nhà Thanh (1644 - 1911). Theo thời gian, những nét kiến trúc truyền thống này vẫn còn tồn tại mãi, không hề bị mai một, vì vậy hầu hết các công trình quan trọng ở Trung Quốc vẫn được thiết kế có mái quét, sân rộng, bình phong và cột gỗ. Tuy nhiên, một vài công trình như nhà hàng, khách sạn,... đã bắt đầu kết hợp các yếu tố hiện đại của phương Tây với vẻ đẹp sang trọng, tinh tế.

Ảnh hưởng của phong cách nước ngoài

Với sự du nhập của văn hóa phương Tây, kiến ​​trúc Trung Quốc đã xuất hiện một phong cách mới được gọi là chiết trung châu Âu. Đây là sự pha trộn giữa nét truyền thống của Trung Hoa và sự hiện đại, phá cách của Châu Âu để từ đó phát triển nên rất nhiều công trình kiến trúc đặc sắc, điển hình là những tòa nhà cao tầng chọc trời ở các thành phố lớn ở Trung Quốc như Quảng Châu, Hạ Môn, Thượng Hải,... được các kiến trúc sư nước ngoài thiết kế một cách tinh tế.

Lãnh sự quán nước ngoài, ngân hàng, câu lạc bộ và các tòa nhà công ty ở Bắc Kinh, Thượng Hải, Thiên Tân, Thanh Đảo, Cáp Nhĩ Tân và các thành phố khác cũng được du nhập phong cách kiến ​​trúc phương Tây vào Trung Quốc trong cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20.

Công trình kiến trúc sáng tạo độc đáo của Trung Quốc

Sự ra đời của kiến trúc cộng sản

Năm 1949, nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa thành lập, các tòa nhà với thiết kế đơn giản là đại diện, đặc trưng cho nhiều công trình kiến trúc của thời kỳ này. Vào những năm 1950, kiến trúc Trung Quốc chịu ảnh hưởng lớn bởi Liên Xô, điều đó được thể hiện qua từng công trình kiến trúc phong cách Liên Xô điển hình là những quảng trường lớn và các trục ở miền Bắc Trung Hoa như Cáp Nhĩ Tân. Nếu ở thời kỳ trước tòa nhà xây dựng với lớp mái lớn thì các tòa nhà Cộng sản Mới được xây dựng bằng mười tòa nhà lớn hoành tráng, là sự kết hợp giữa phong cách kiến trúc truyền thống và hiện đại của Trung Quốc và kiến trúc Stalin.

Công trình kiến trúc độc nhất Trung Quốc

Mở cửa và khám phá kiến trúc mới

Vào những năm 1980, dưới sự tác động của toàn cầu hoá, Trung Quốc mở cửa với thế giới, tiếp nhận tinh hoa từ các nền văn hoá trên khắp các quốc gia, nhờ vậy mà kiến ​​trúc Trung Hoa được thừa hưởng những nét đẹp là sự pha trộn của nhiều nền văn hóa khác nhau trên thế giới. Phần lớn các sản phẩm kiến ​​trúc của Trung Quốc ngày nay là sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, giữa nét cổ xưa và sự hào nhoáng, sang trọng. Kể từ đó, các tòa nhà chọc trời dần dần được mọc lên cùng với sự hiện đại hóa nhanh chóng ở các thành phố.

Các công trình kiến trúc hiện đại có thể kể đến như Tòa nhà Jin Mao, Tháp Ngọc Phương Đông ở Thượng Hải, Nhà hát Lớn Quốc gia, Sân vận động Quốc gia ở Bắc Kinh, ….

Phong cách

Kiến trúc Trung Quốc hiện đại mang phong cách rất thời thượng với thiết kế không gian mở thay vì chia cắt như các công trình truyền thống trước kia. Nhà hát lớn Quốc gia Trung Quốc ở Bắc Kinh (thường được gọi là Quả trứng khổng lồ) là một ví dụ cho điều này bởi thiết kế độc đáo của nó. Nhờ vào thiết kế nối liền những đường cong liền mạch và thẩm mỹ mà công trình này được coi là một trong những biểu trưng của phong cách kiến trúc hiện đại ở Trung Hoa thời điểm lúc bấy giờ.

Quả trứng khổng lồ - đặc trưng kiến trúc Trung Quốc

Một công trình đáng kể nữa là công trình Trụ sở của CCTV (Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc), được khánh thành vào đúng thời điểm phát sóng Thế vận hội Mùa hè 2008 tại Bắc Kinh. Các đường cong tinh tế và cách thể hiện sự sáng tạo độc đáo về hình thức, với cấu trúc ngang và dọc liên kết với nhau tạo ra một vòng lặp hình vuông, và hàng loạt cửa sổ kính trên mọi mặt tiền có thể ngắm nhìn khung cảnh thành phố từ trong toà nhà.

Phong cách kiến ​​trúc Trung Quốc hiện đại biểu trưng cho sự năng động, trẻ trung của giới trẻ trong thời buổi ngày nay, có thể kể đến là Trung tâm Thủy sinh Quốc gia, đây được gọi là Water Cube, ở Bắc Kinh. Tòa nhà này được xây dựng để sử dụng trong Thế vận hội năm 2008, nhưng hiện nay lại hoạt động như một trung tâm thủy sinh công cộng, nơi có đầy đủ các dịch vụ như spa, trung tâm mua sắm, …. 

Thiết kế

Phong cách kiến ​​trúc Trung Quốc hiện đại đã tiếp thu rất nhiều tinh hoa từ văn hoá phương Tây có thể thấy qua việc kết hợp tinh tế nhà hàng, quán bar, câu lạc bộ, cửa hàng, doanh nghiệp, …Water Cube giờ đây không chỉ là một nơi để tái tạo mà còn là nơi để mua sắm, ăn uống và  trí tuyệt vời.

Là một quốc gia có mật độ dân số đông nên các công trình kiến trúc tại đây cũng mang đặc trưng riêng, những công trình thường được khai thác triệt để theo chiều dọc, xây cao tầng để tối ưu diện tích sử dụng đất, chính vì vậy không khó để thấy các toà nhà chọc trời mọc lên ở khắp các thành phố với thiết kế tỉ mỉ, công phu.

11 Công trình kiến trúc hiện đại ấn tượng nhất của Trung Quốc

Kiến trúc Trung Quốc hiện đại có nhiều bước tiến độc đáo đã đóng góp một lượng công trình kiến trúc đồ sộ với những thiết kế độc lạ không chỉ mang đặc trưng riêng của Trung Hoa truyền thống mà còn mang hơi hướng hiện đại từ Châu Âu.

Sân bay quốc tế Đại Hưng Bắc Kinh (Beijing Daxing International Airport)

Beijing Daxing International Airport

Sân bay quốc tế Đại Hưng Bắc Kinh là một sân bay vô cùng lớn, và là cửa ngõ ra vào giữa các thủ đô của Trung Hoa với thiết kế độc đáo hướng tới thiên nhiên, tối ưu các yếu tố tự nhiên. Dựa trên các nguyên tắc của kiến ​​trúc truyền thống, công trình thiết kế kiểu “sao biển” để tối ưu số lượng máy bay và hàng hoá lưu thông một cách tốt nhất.

Bên cạnh đó sân bay còn có những cải tiến độc đáo như thiết kế che nắng, lọc ánh sáng, đưa ánh sáng tự nhiên từ bên ngoài vào chiếu sáng và góp phần giảm 50% mức tiêu thụ năng lượng của toàn tòa nhà và lượng khí thải lớn thoát ra môi trường. Ngoài ra, hệ thống sưởi ấm phức hợp và bộ máy thu gom nước mưa cũng được trang bị, điều này không chỉ giúp giảm lượng khí thải carbon mà còn lưu trữ và làm sạch nước từ các hệ sinh thái lân cận để ngăn lũ lụt và quản lý vi khí hậu địa phương.

Tòa nhà trụ sở CCTV ( CCTV Headquarters)

Toà nhà trụ sở CCTV

Không phải là tòa nhà chọc trời như một số công trình khác, hình dạng đặc biệt của trụ sở CCTV mang đến nét độc đáo cho đường chân trời của Bắc Kinh. Thiết kế là kết quả của sự hợp tác lâu dài giữa các kỹ sư châu Âu và Trung Quốc nhằm suy nghĩ lại về khái niệm nhà cao tầng. Tòa nhà nổi bật với hai tháp chính đan với nhau bằng một cái hẫng vuông góc, dài 75 mét, tạo thành một hình dạng chiết trung gồm các góc nhọn và đường chéo.

Bên cạnh đó, phần xương của tòa nhà được nhìn thấy từ bên ngoài là các mạng lưới thép hình tam giác, sẫm màu hơn không đồng đều để hút các lực tác động lên mặt tiền của tòa nhà. Khi một người đi bộ xung quanh tòa nhà, nó sẽ thay đổi hình thức trở nên sinh động theo góc nhìn của người xem điều này đem lại trải nghiệm tuyệt vời cho khách tham quan.

Nhà hát lớn Cáp Nhĩ Tân (Harbin Opera House)

Nhà hát lớn Cáp Nhĩ Tân

Nép mình dọc theo bờ bắc sông Tùng Hoa ở Cáp Nhĩ Tân, Nhà hát Lớn Cáp Nhĩ Tân xuất hiện dựa trên ý tưởng từ gió và nước, được tạo ra để phục vụ dàn nhạc giao hưởng 100 năm tuổi nổi tiếng của Cáp Nhĩ Tân, nhìn vào bức tường cuồn cuộn lượn sóng đó cũng có thể thấy được khu phức hợp hai nhà hát có sức chứa tới 2.000 người.

Mặc dù âm nhạc có thể là điểm thu hút ban đầu, nhưng thiết kế của tòa nhà mới được coi là kỳ tích nghệ thuật. Mặt ngoài sử dụng hoàn toàn bằng các tấm nhôm trắng mịn thể hiện sức mạnh và tinh thần của vùng đất hoang vu chưa được thuần hóa và khí hậu lạnh giá của thành phố phía bắc. Du khách bước vào trước tiên sẽ được chào đón bởi một không gian sảnh lớn được thắp sáng bởi trần chéo bằng kính cao vút, sau đó được dẫn hướng về phía nhà hát lớn, một không gian ấm áp và hang động được chạm khắc từ một loại gỗ dày - trái ngược hoàn toàn với lối vào băng giá.

Bức tường tre vĩ đại (The Great Bamboo Wall)

Bức tường tre - Công trình kiến trúc đặc sắc của Trung Quốc

Bức tường tre - một trong số những công trình kiến trúc Trung Quốc hiện đại đặc sắc nhất. Công trình tận dụng chức năng của tre để làm tường thay vì sử dụng những vật liệu thông thường như gạch, đá, xi măng, … điều này không chỉ góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tăng tính thẩm mỹ mà còn thể hiện sự giao thoa văn hoá giữa hai quốc gia Trung Quốc và Nhật Bản.

Khách sạn Container Xiangxiangxiang (Xiangxiangxiang Boutique Container Hotel)

Khách sạn Container Xiangxiangxiang

Container Hotel là khách sạn đầu tiên được xây dựng từ các container vận chuyển hàng hóa đã được chuyển đổi, đây được coi là một trong số những phát minh độc đáo nhất của kiến trúc sư Trung Quốc. Khách sạn được xây dựng như một phần của dự án hợp tác với Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia cùng với Các Công ty Hàng hải Quốc tế Trung Quốc (CIMC) của Đại Liên, nhà sản xuất container lớn nhất thế giới.

Công trình kiến trúc đại diện cho truyền thống Đạo giáo, Nho giáo của người Trung, đồng thời tái hiện một không gian sống gần gũi, thân thương từ những chiếc xe vận chuyển hàng hoá tạo cảm giác mới lạ cho du khách. Thiết kế này không chỉ mang lại giá trị thẩm mỹ, giá trị sử dụng mà còn thân thiện, góp phần bảo vệ môi trường.

Nhà máy bè tre Vũ Di Sơn (Wuyishan Bamboo Raft Factory)

Nhà máy bè tre Vũ Di Sơn

Nhà máy sản xuất bè tre Vũ Di Sơn là một cơ sở lưu trữ và sản xuất sản xuất bè tre dùng để chèo thuyền trên sông Dĩ Cập gần núi Vũ Dĩ với mục đích công nghiệp, thiết kế của cấu trúc hướng tới logic đơn giản, kết hợp thông minh giữa hình thức và chức năng. Nhà máy được thiết kế đáp ứng các nhu cầu về chức năng, địa hình, khí hậu và những hạn chế địa lý của vùng đất này. Các nhà thiết kế đã sử dụng bê tông và vật liệu địa phương như gỗ và tre làm các vật liệu chính dựng nên nhà máy.

Nhà máy được thiết kế hình chữ “L” với sáu khu vực để uốn và lắp ráp bè tre. Nội thất của xưởng là một bố cục mở, ánh sáng tự nhiên được lọc qua giếng trời xiên, hướng về phía bắc để đón được ánh sáng nhẹ nhàng và đồng nhất. Ngoài khu vực làm việc, nhà máy còn có các không gian nghỉ ngơi, sân rộng và các khu vực chức năng khác. Dự án chính là sự kết hợp hoàn hảo cho một công trình phục vụ kinh tế mà vẫn đem lại sự thẩm mỹ trong từng đường nét.

Bảo tàng dân tộc học Lương (Liyang Museum)

Bảo tàng dân tộc học

Là biểu tượng của tỉnh Giang Tô, Bảo tàng dân tộc học Lương dựa trên văn hóa và truyền thống của khu vực. Lấy cảm hứng từ đàn tranh, một nhạc cụ Trung Quốc và là một trong những biểu tượng văn hóa của khu vực, hình thức của bảo tàng được chuyển thể từ đàn tranh bảy dây thành hình dạng của một tòa nhà.

Thiết kế độc đáo của Bảo tàng dân tộc học

Nằm dưới chân một ngọn đồi xanh thấp, bảo tàng có nhiều lối vào và khoảng trống, cho phép du khách di chuyển liên tục qua các không gian trong nhà và ngoài trời. Không có điểm ra và vào nào chính xác, biểu trưng cho việc Trung Quốc sẵn sàng mở mọi cánh cửa để tiếp nhận những nền văn hoá mới.

“Theo quan điểm của người châu Á, kiến ​​trúc được xem như một phần của tổng thể thiên nhiên, nó chứa đựng cả không gian bên trong và bên ngoài; không gian kết nối con người, trái đất và mọi thứ trong vũ trụ,” thật đúng như vậy, động lực chính trong thiết kế này là sự kết nối giữa bên trong và bên ngoài, cả về mặt trực quan, lẫn tổng quan trong một công trình kiến trúc hiện đại.

Trung tâm triển lãm văn hóa Trung Quốc (Chinese Culture Exhibition Center)

Trung tâm triển lãm văn hoá Trung Quốc

Tọa lạc gần sông Hoàng Hòa tại tỉnh Cam Túc, phía tây bắc Trung Quốc, Trung tâm triển lãm văn hóa Trung Quốc có mặt tiền mái vòm chẻ mô phỏng cảnh quan của những ngọn đồi xanh mát.

Xây dựng hoàn toàn bằng các vật liệu có nguồn gốc địa phương, công trình kiến trúc được bao phủ bởi những tấm mái hình vảy cá giống như trong các tòa nhà truyền thống. Lấy cảm hứng từ câu chuyện cổ Pangu tạo ra trời và đất, nội thất cong của tòa nhà đại diện cho trạng thái hỗn loạn của vũ trụ, trong khi mái hình vỏ sò tượng trưng cho hai cánh chồng lên nhau của một chú chim chuẩn bị cất cánh, tất cả đã tạo ra một công trình kiến trúc đặc sắc.

Bảo tàng lò nung hoàng gia Cảnh Đức Trấn (Jingdezhen Imperial Kiln Museum)

Bảo tàng lò nung hoàng gia Cảnh Đức Trấn

Bảo tàng lò nung Hoàng gia Cảnh Đức Trấn được thiết kế bởi kiến trúc sư nổi tiếng Zhu Pei, đây là bảo tàng đầu tiên ở Trung Quốc trưng bày sự phục hồi khảo cổ của đồ sứ triều đình trong triều đại nhà Minh và nhà Thanh, được xây dựng trên đỉnh của tàn tích Lò Đế ở thành phố Jingdezhen. Jingdezhen được mệnh danh là thủ đô đồ sứ của thế giới vì nó đã sản xuất đồ gốm trong 1700 năm.

Không gian trong nhà và ngoài trời được kết nối với nhau bằng những khoảng sân nhỏ, tạo ra dòng chảy không gian khiến con người ta đắm mình vào không gian lịch sử nơi đây. Bên cạnh đó, bảo tàng còn được xây dựng bằng loại gạch được sử dụng trong phần lớn kiến trúc truyền thống của thành phố, điều này góp phần thể hiện sự trân trọng quá khứ, gìn giữ và phát huy những tinh hoa kiến trúc mà cha ông để lại.

Bảo tàng nghệ thuật He (He Art Museum)

He Art Museum

Được thiết kế bởi Taodao Ando, người từng đoạt giải Pritzker Prize, bảo tàng là nơi trưng bày bộ sưu tập nghệ thuật của gia đình nhà He, chủ yếu là các tác phẩm nghệ thuật đương đại nổi tiếng thế giới. Bảo tàng có 5 tầng trong phòng trưng bày với các tác phẩm của các họa sĩ nổi tiếng như Pablo Picasso, Ellsworth Kelly và Hiroshi Sugimoto.

He Art Museum là một thiết kế vô cùng độc đáo với sự kết hợp các đường nét cong mềm mại cùng màu sắc trung tính nhẹ nhàng khiến cho công trình trở nên sang trọng và tinh tế hơn bao giờ hết.

Sân vận động quốc gia Bắc Kinh hay sân vận động Tổ chim (Beijing National Stadium or The Bird’s Nest)

Sân vận động quốc gia Bắc Kinh hay được biết đến rộng rãi bởi cái tên “Sân vận động tổ chim” là một công trình thiết kế mang tính biểu tượng của Trung Hoa. Tọa lạc ở phía đông thành phố Bắc kinh, đây là công trình được thiết kế bởi các kiến trúc sư Jacques Herzog và Pierre de Meuron của Herzog & de Meuron, kiến trúc sư Stefan Marbach, nghệ sĩ Ai Weiwei và kiến trúc sư trưởng Li Xingang của CADG từ năm 2002 và hoàn thành đúng vào dịp thế vận hội Olympic Bắc Kinh 2008.

Sân vận động quốc gia Bắc Kinh

Sân vận động Tổ chim gây ấn tượng bởi hình dáng độc đáo theo trường phái tạo hình “tổ chim” khổng lồ mang đầy tính nghệ thuật và biểu tượng, gửi gắm đi những thông điệp về bảo vệ, hòa mình vào thiên nhiên tươi đẹp. Với hệ thống kết cấu lưới thép khổng lồ đan xen tạo cảm giác ấm áp, gần gũi và vững chãi, phần mái vòm bằng thép rộng vươn ra phía ngoài đủ để che chắn cho cả khán đài nhưng vẫn để lại một khoảng không gian mở đón ánh sáng tự nhiên từ bên ngoài.

Tạm kết

Kiến trúc Trung Quốc hiện đại là kết tinh từ tinh hoa kiến trúc hàng ngàn năm kết hợp cùng nét đẹp kiến trúc phương Tây để tạo ra những nét riêng biệt, độc đáo mà ít nơi đâu có được. Qua các công trình, ta thấy được sự phát triển của kiến trúc Trung Quốc nói riêng và tầm nhìn phát triển văn hóa của cả đất nước Trung Quốc nói chung. Hy vọng những chia sẻ vừa rồi đã giúp bạn hiểu hơn về nền kiến trúc nhà ở đương thời cùng những công trình kiến trúc vô cùng độc đáo của Trung Hoa.