Art Deco: Phong cách kiến trúc phổ biến nhất đầu thế kỷ 20

Art Deco (Arts Décoratifs) nghĩa là Nghệ thuật trang trí được biết đến là một trào lưu nghệ thuật “tổng hợp” đầu thế kỉ XX. Mang trong mình sứ mệnh truyền bá tinh thần hiện đại qua những hình khối đơn giản, Art Deco đã thành công khi đem tới bản sắc riêng biệt đầy quyến rũ.

Art Deco là gì?

Art Deco là một trường phái nghệ thuật và trang trí mang tính chiết trung. Phong cách này ảnh hưởng đến mọi lĩnh vực trong thiết kế bao gồm kiến trúc, thiết kế nội thất, thời trang,.. và các môn nghệ thuật thị giác như hội họa hay điện ảnh. Cái tên Art Deco có cơ hội được biết tới rộng rãi khi vinh dự góp mặt trong “Triển lãm quốc tế về Nghệ thuật trang trí và Công nghiệp - Internationale des Arts Décoratifs et INDUSTRIELS modernes” tổ chức tại Paris từ tháng 4 - tháng 10 năm 1925. Phong cách Art Deco phát triển ra toàn thế giới vào năm 1930 và cho đến nay vẫn được ưa chuộng bởi bởi tính thẩm mỹ tuyệt đối của nó. Art Deco không có hệ tư tưởng hay quy tắc cụ thể nào dù nó luôn mang một phong cách khác biệt. Nhắc đến kiến trúc Art Deco, người ta nghĩ ngay đến sự thanh lịch đầy hiện đại.

Những đặc trưng của phong cách Art Deco

Điều làm nên tiếng vang cho phong cách Art Deco chính là nét đặc trưng riêng biệt của phong cách này. Từ hình thái cho tới màu sắc, chất liệu sử dụng hay vật trang trí đều được chọn lọc một cách tinh tế nhất.

Hình thái

Art Deco được hình thành trong giai đoạn cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 2 nên đặc trưng của Art Deco cũng phản ánh tính hiện đại và đặc trưng giống các vật thể do máy móc tạo ra. Theo trường phái nghệ thuật thì phong cách kiến trúc Art Deco hướng đến những tuyến hình đơn giản, những mô típ hình học, hoa văn Chevron, họa tiết Mosaic có tính đối xứng tạo nên phong cách mạnh mẽ, cá tính.

Sự đối xứng các đường nét thẳng trong Art Deco

Sự kết hợp giữa các hình khối một cách tinh tế trong Art Deco

Màu sắc

Art Deco vô cùng chú trọng vào sự phối hợp màu sắc của đồ vật và sự hài hòa trong không gian. Phong cách Art Deco thường mang gam màu đậm và có tính tương phản cao. Những màu hay bắt gặp nhất đó là đỏ, vàng sáng, xanh da trời, xanh lá cây, màu hồng, màu bạc… 

Gam màu nóng kết hợp với gam màu lạnh tạo mang đến sức sống tươi mới 

Hai gam màu xanh da trời và vàng tạo nên một không gian trang trọng, nổi bật

Chất liệu sử dụng

Nếu chất liệu là yếu tố tạo nên giá trị thẩm mĩ của một công trình kiến trúc thì với phong cách Art Deco, chất liệu được chọn phải thể hiện được nét đẹp mạnh mẽ, khỏe khoắn. 

Chất liệu được Art Deco sử dụng chủ yếu là các vật liệu kim loại, thủy tinh, crom, thép không gỉ, bê tông, ván ép, đá, gương, đồ gỗ, đá cẩm thạch, ngọc bích,… Thậm chỉ là những chất liệu độc đáo như da ngựa, da cá mập, ngà voi.

Chất liệu thép không gỉ được sử dụng trong Art Deco

Phong cách Art Deco được dùng làm cửa kính 

Những mẫu gương trang trí theo phong cách Art Deco lạ mắt 

Chất liệu gỗ và thép tạo nên sự sang trọng cho phong cách kiến trúc Art Deco

Vật trang trí

Các đồ vật theo phong cách Art Deco thường có dạng hình học đơn giản hoặc cách điệu từ các dạng đại diện như hoa lá, động vật và tia nắng mặt trời. Với mỗi kiểu thiết kế sẽ tạo nên những cảm giác mới lạ theo những cách khác nhau.

Art Deco mang cảm hứng khu rừng hoang dã

Art Deco mang cảm hứng thiên nhiên đầy mới mẻ

Art Deco và Art Nouveau

Art Deco là sự kế thừa từ Art Nouveau nhưng đối lập với những đường nét uốn lượn từ thực vật, những đường cong mềm mại của thiếu nữ, nó toát lên sự mạnh mẽ đầy táo bạo của các hình khối.

Sự khác nhau giữa hai phong cách

Ứng dụng của Art Deco ngày nay

Art Deco trong thiết kế kiến trúc 

Đặc điểm của nghệ thuật kiến trúc Art Deco là sử dụng hình khối đơn giản nhưng tạo nên một kiến trúc công phu tỉ mỉ đến từng chi tiết nhỏ nhất nhằm toát lên được nét đẹp thời đại. 

Nghệ thuật mosaic trong Art Deco

Các đường nét cơ bản nhưng không hề trở nên nhàm chán

Một dinh thự có kiến trúc Art Deco độc đáo

Art Deco trong thiết kế nội thất

Vì Art Deco mang hơi thở của những khối hình đầy tạo nét, góc cạnh nên nội thất bên trong không nên quá cầu kỳ phức tạp. Phong cách thiết kế nội thất Art Deco hướng đến sự đơn giản, trang nhã nhưng phải độc đáo hiện đại.

Không gian hiện đại mà thiết kế Art Deco đem lại

Một thiết kế đơn giản nhưng không đơn điệu

Một thiết kế hiện đại và vô cùng trang trọng

Đèn pha lê tạo điểm nhấn cho căn phòng 

Art Deco trong thiết kế hội họa

Cảm hứng hội họa trong Art Deco được pha trộn giữa nét cổ điển và màu sắc hiện đại. Những tác phẩm nghệ thuật, poster, thiệp mời thậm chí cả những hình logo theo trường phái nghệ thuật này đều nhận được sự yêu thích nhất định.

Những logo lấy cảm hứng từ phong cách Art Deco

Tấm poster mang “hơi thở” Art Deco đầy ấn tượng

Art Deco trong nghệ thuật trang trí 

Trong nghệ thuật trang trí, hai kiểu hoa tiết trong Art Deco là hoa văn Chevron và họa tiết Mosaic xuất hiện phổ biến với nhiệm vụ trang trí các đồ vật như: tường nhà, thảm, bàn ghế, lọ hoa,...

Chiếc thảm mang họa tiết Chevron

Nghệ thuật Mosaic - một hình thức nghệ thuật trang trí tạo ra hình ảnh từ những mảnh ghép nhỏ được kết hợp với đặc trưng vốn có của Art Deco tạo nên những khung cửa sổ, cửa ra vào vô cùng ấn tượng.

Bức tường nổi bật với họa tiết Mosaic 

Các công trình nổi tiếng theo phong cách Art Deco

Một trong những công trình nổi tiếng tiêu biểu cho phong cách Art Deco phải kể tới Tòa nhà Chrysler ở New York City được xây dựng vào năm 1930 với bề mặt tiếp xúc hoàn toàn được làm bằng chất liệu thép không gỉ.

Tòa nhà Chrysler - New York tiêu biểu cho phong cách Art Deco

Hội chợ Thế giới Hoa Kỳ ở Chicago (1933) làm nổi bật các thiết kế Art Deco trong khi Hollywood tiếp nhận thẩm mỹ của nó và khiến nó trở nên hấp dẫn trên khắp đất nước.

Áp phích Hội chợ thế giới Chicago (1933)

Một công trình điển hình cho phong cách Art Deco, nơi được ví là trái tim của New York - toà cao ốc Empire State được thiết kế theo hình dáng một chiếc bút chì khổng lồ.

Tòa cao ốc Empire State

Được xây dựng vào năm 1936, New India Assurance Building là một công trình kiến trúc táo bạo kết hợp với những đường nét đặc trưng của nghệ thuật Art Deco. 

Tòa nhà New India Assurance, Mumbai, Ấn Độ

Tại Việt Nam, một số công trình tiêu biểu mang phong kiến kiến trúc Art Deco như:

trụ sở chi nhánh Ngân hàng Đông Dương, nhà máy in IDEO, tòa nhà Bưu điện Quốc tế,... 

Ngân hàng Đông Dương 

Nhà in IDEO (24 Tràng Tiền)

Bưu điện Quốc tế Hà Nội số 6 Đinh Lễ

Tạm kết

Với trào lưu hướng về những giá trị xưa, Art Deco như được tái sinh và được đón nhận rộng rãi hơn. Có thể thấy rằng, phong cách thiết kế Art Deco đã đang và sẽ tiếp tục mang đến cho con người những thiết kế độc đáo hút hồn theo cách riêng của nó. Hy vọng bài viết này sẽ phần nào giúp các bạn hiểu được “Art Deco là gì?” và những ứng dụng thú vị của phong cách nghệ thuật này trong cuộc sống.